Euskadiko boluntariotzak bilakaera positiboa eta iraunkorra izan du azken urteotan. EAEko biztanleen % 17k boluntariotza motaren bat egiten du, eta noizbehinkako boluntariotza eta boluntariotza digitala hazi egiten dira. Gaur egun, 168 mila boluntario daude Euskadin. Euskal boluntarioen profilari dagokionez, emakumeak eta adinekoak dira nagusi, baina gero eta gazte gehiago daude. Noizbehinkako boluntariotza, boluntariotza digitala eta mikro boluntariotza hazten ari dira, eta hauek dira boluntario izateko motibazio nagusiak: beharrizana duen kolektiboren bati laguntzea, sozializatzea eta ongizate pertsonala.
Azken urteotan, borondatez artatzeko arrazoi berriak sortu dira, hala nola ingurumena, osasun mentala edo hondamendi naturalak. Era berean, boluntarioek adierazi dute oztopoak aurkitzen dituztela boluntariotzan jardun nahi izateko; nagusienak familia-kargak, interes falta eta adina edo osasun-arazoak izango lirateke.
“Hari, hori, har” Boluntariotzaren Eguneko ekitaldia
Eusko Jaurlaritzak Boluntariotzaren Nazioarteko Egunean antolatutako “Hari, Hori, Har” ekitaldian, Gasteizko Izaskun Arrue Kulturgunean (IAK) bost gazte boluntariok beren boluntarioek sortzen dizkieten motibazioak, gogobetetzeak, kezkak eta esperientziak partekatu dituzte.
“Poloniako Erasmus mugikortasun programan parte hartu nuen eta han ESNren laguntza izan nuen. Etxebizitza bilatzen lagundu zidaten, baita integrazio-prozesuan ere. Euskadira itzultzean, egonaldia amaituta, modu berean jokatzea erabaki nuen, eta boluntario gisa sartu nintzen ESNn. Aukera paregabea da kultura ezberdinak partekatzeko eta kanpotik ikastera datozenei laguntzeko. Nik nire gaitasun pertsonal eta profesionalak garatzen ikasi ahal izan dut “, esan du Mikel Garaik (ESN).
“2019tik boluntario naiz Gazteen Gurutze Gorrian. Txikitatik enpatikoa izan naiz beti, eta boluntariotzari esker familia oso handi bateko kide bihurtu naiz. Pozik nago ikusten dudalako nire denborak gizarteari zerbait ematen diola eta nire ideiak eta proposamenak kontuan hartzen direla. Nire kasuan, boluntariotzak ere erabakitzen du eta erabakiak modu parte-hartzailean hartzen dira, gizarte-bazterkeriaren arriskuan dauden familien bizitza hobetzeko” azaldu du Itziar Morenok (Gazteen Gurutze Gorria).
Gazte horiekin izandako elkarrizketan, Ongizate, Gazteria eta Erronka Demografikoko sailburuak adierazi du boluntariotza, gure euskal gizarteko esparru asko bezala, eraldaketa-prozesu batean dagoela. Era berean, Melgosa sailburuak azaldu du gazteak inplikatzen jarraitzen dutela, baina ohiko boluntariotzatik kanpo. “Hori bai, argi utzi nahi dut, gure belaunaldikoa bezain baliotsua da. Ni boluntarioa izan nintzen, boluntarioa naiz eta izango naiz, oso konbentzimendu eta konpromiso pertsonal sendoa da, nire bizitzaren parte dena, eta orain esparru politikotik ilusio handiz eta harrotasunez defendatzen dudana. Ziur nago Boluntariotzaren Euskal Estrategia berri hau tresna erabilgarria eta eraginkorra izango dela eraldaketa horrek planteatzen dituen erronkei aurre egiteko” gaineratu du Nerea Melgosak.
Boluntariotzaren Euskal Estrategia berria
Aurreko estrategia ebaluatu ondoren eta Boluntariotzaren Euskal Kontseiluak gidatutako hainbat partaidetza-saio egin ondoren, Boluntariotzaren Euskal Estrategia 2025-2028 berria aurkeztu du gaur Eusko Jaurlaritzak. Estrategia hori beste ibilbide-orri bat da, boluntariotza eta parte-hartze soziala sustatzeko, eta eragin politiko eta soziala sustatzeko, herritar solidario, kohesionatu, aktibo, kritiko eta eraldatzaile bat eraikitzeko.
Boluntariotzaren Euskal Estrategia berriak, berrikuntza gisa, 9 proiektu traktore biltzen ditu boluntariotzaren eremuan gertatzen ari den eraldaketari aurre egiteko. Bederatzi proiektu traktore horien artean, besteak beste, ekintza hauek nabarmentzen dira:
– Nahi ez den bakardadea detektatzeko prestakuntza.
– Trebakuntza digitalari eta antolaketa eta ekintzailetza-kudeaketako ereduei buruzko prestakuntza.
– Hezkuntza Sailarekin bilerak egitea, boluntariotza curriculumean txertatzeko hezkuntza-etapa guztietan.
– Boluntariotzaren eragin ekonomikoa neurtzeko balio dezaketen adierazleen identifikatzailea.
– Erakundeetako boluntarioen belaunaldi-erreleboaren diagnostikoa.
– Ekintza boluntarioan gaitasunak aitortzeko sistema bat diseinatzea eta abian jartzea, haren balorizazio sozialera bideratua.
– Pertsonak ekintza boluntariora bideratzea, belaunaldien eta kulturen arteko ikuspegia bereziki indartuz.
– Belaunaldien arteko mentoretza-programak diseinatzea eta garatzea.
– Boluntariotzari ikusgarritasuna eta aintzatespena emateko Komunikazio Plana abian jartzea.
Estrategia berri horrek Boluntariotzaren Euskal Kontseiluaren funtzionamendua berrikustea ere lehenesten du, dinamikoagoa, parte-hartzaileagoa eta integratzaileagoa izan dadin. Gaur egun 26 ordezkari ditu; horietatik 13 EAEko hainbat administraziotako kideak dira (Eusko Jaurlaritza, aldundiak eta udalak), eta beste 13ak Hirugarren Sektore Sozialeko elkarteetako ordezkariak dira.
“Boluntariotza, Euskadin, pertsonen, kausen eta energien sare bizia da, eta elkar lotzean, errealitatea eraldatzen dute eta gehien behar dutenei eusten diete. Boluntariotzaren Euskal Estrategiak (2025-2028) jarraipena ematen die aurretiazko prozesuei, baina ekintza berriak sartzen ditu euskal boluntariotza indartzeko eta balioa emateko “, azaldu du Itziar de la Peña Ekintza Komunitarioko eta Hirugarren Sektore Sozialaren Sustapeneko zuzendariak.
Bestalde, Nazio Batuen Batzar Nagusiak 2026an Garapen Jasangarrirako Boluntariotzaren Nazioarteko Urtea izendatu ondoren, Ongizate, Gazteria eta Erronka Demografikoko Sailak eskaera bat egingo dio EHUri 2026an “Boluntariotza Iraunkorraren Nazioarteko Urtea: Euskaditik Ikuspegia” udako ikastaroa egin ahal izateko.